احکام وطن ، نماز و روزه دانشگاهیان
الف. اساتید و دانشجویان، در صورتی که با قصد اقامت ده روز یا بیشتر، در محل درس و تدریس یا خوابگاه می مانند: مراجع محترم تقلید: برای این گونه افراد، نماز تمام و روزه صحیح است. ملاحظه: در صورتی که تصمیم جدّی بر ماندن ده روز گرفته باشند و حداقل بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی، به دلیلی، تصمیم برگشت به وطن یا مسافرت دیگر داشته باشند، نماز و روزه آنها تا زمانی که در محل اقامت هستند، کامل خواهد بود. ب. اساتید و دانشجویان، در صورتی که کمتر از ده روز در محل درس و تدریس یا خوابگاه می مانند: امام خمینی (ره): نماز شکسته است و روزه صحیح نیست. [مقلدان ایشان باید با توجه به فتوای مرجع تقلید زنده خود در مسأله بقاء بر میت، عمل کنند.] آیت الله خامنه ای: اساتید و دانشجویان بورسیه و مأمور به تحصیل که دارای حقوق دریافتی می باشند، اگر در کمتر از ده روز حداقل یک بار بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند، نمازشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه شان صحیح است. اما سایر دانشجویان که در شهر دیگری تحصیل می کنند بنابر احتیاط واجب نماز را جمع (هم تمام و هم شکسته) بخوانند؛ البته در این احتیاط واجب دانشجویان می توانند به فتوای مجتهد دیگر که دارای شرایط رجوع است و نماز را کامل و روزه را صحیح می داند، عمل نمایند. (1/1) آیات عظام بهجت (ره)، صافى، فاضل (ره) و نورى: اساتید و دانشجویان، اگر در کمتر از ده روز، حداقل یک بار، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند و این وضعیت، تا مدتى ادامه داشته باشد [حداقل حدود سه ماه] کثیرالسفر محسوب می شوند و نمازشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه صحیح است. (1/2 و 1/3) آیت الله مکارم: 1. کسانى که حداقل سه روز در هفته در رفت و آمد باشند و این برنامه حداقل دو ماه ادامه می یابد و یا شنبه به محل تحصیل و تدریس بروند و پنج شنبه برگردند و این برنامه حداقل 45 روز ادامه داشته باشد، کثیرالسفر محسوب می شوند و نمازشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه شان صحیح است. (1/4) 2. کسانی که دو سال یا بیشتر و هر سال حدود سه ـ چهار ماه [اگر چه به طور پراکنده] در محل تحصیل یا تدریس و خوابگاه اقامت داشته باشند، آنجا در حکم وطن آنهاست و تا ادامه این وضعیت همواره نمازشان کامل و روزه شان صحیح است. [در بین راه نماز شکسته است.] (1/4) آیت الله سیستانى: 1. کسانی که حداقل سه روز در هفته و یا ده روز در ماه [اگر چه به طور پراکنده] در رفت و آمد باشند و این برنامه براى مدتى [به طور مثال شش ماه در یک سال و یا حداقل سه ماه در چند سال تحصیلى] ادامه یابد، کثیرالسفر محسوب مىشوند و نمازشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزهشان صحیح است. (1/5) 2. کسانی که سه سال یا بیشتر و هرسال حداقل 15 روز در ماه و یا 6 ماه در سال [اگر چه به طور پراکنده] در محل تحصیل و خوابگاه اقامت داشته باشند، آنجا در حکم وطن آنهاست و تا ادامه این وضعیت همواره در محل تحصیل، نمازشان کامل و روزه شان صحیح است [در بین راه نماز شکسته است.] احکام شروع سفر تحصیلی اساتید و دانشجویان آیت الله خامنه ای: اساتید و دانشجویان بورسیه و مأمور که حقوق دریافتی دارند، در سفر اول و دوم نمازشان شکسته است و نباید روزه بگیرند. و از سفر سوم نمازشان کامل و روزه شان صحیح است. [دیگر دانشجویان در صورت رجوع به مرجع دیگر بنابر فتوای مرجع انتخابی عمل نمایند.] آیات عظام صافی، فاضل (ره) و نوری: در سفر اول نمازشان شکسته است و نباید روزه بگیرند. و از سفر دوم نمازشان کامل و روزه شان صحیح است. آیت الله بهجت (ره): اگر فاصله محل تحصیل بیش از 45 کیلومتر باشد از همان سفر اول نماز کامل و روزه صحیح است. آیت الله مکارم: سه یا چهار روز سفر اول را احتیاط کنند یعنی نماز را هم کامل و هم شکسته بخوانند و روزه را بگیرند و بعد هم قضا کنند. ولی در روزهای بعد، نمازشان کامل و روزه شان صحیح است یا در سفر اول قصد اقامت ده روز کنند. [مقلدین ایشان در این احتیاط می توانند به مرجع دیگری رجوع کنند.] آیت الله سیستانی: دو هفته اول شروع سفر احتیاط کنند. [مقلدین ایشان در این احتیاط می توانند به مرجع دیگری رجوع کنند.] احکام شروع سفر بعد از اقامت ده روز در وطن مراجع معظم (به جز آیات عظام بهجت (ره) و سیستانی): کسانی که کثیرالسفر باشند و در زمان تعطیلات بیش از ده روز در وطن بمانند در اولین سفر بعد از اقامت در وطن نمازشان شکسته است و روزه نمی توانند بگیرند. ولی در رفت و آمدهای بعدی کم تر از ده روز نمازشان کامل و روزه شان صحیح است. آیت الله بهجت (ره): اگر فاصله محل تحصیل بیش از 45 کیلومتر باشد از همان سفر اول نماز کامل و روزه صحیح است. آیت الله سیستانی: همیشه نماز کامل و روزه صحیح است؛ مگر این که سه ماه پی در پی در وطن اقامت داشته باشد که در این صورت در دو هفته اول شروع سفر باید احتیاط شود [مقلدین ایشان در این احتیاط می توانند به مرجع دیگری رجوع کنند.] گردآورنده:محمدحسین قاسمی شیری