مذهب حنبلی

احمدبن محمد بن حنبل، امام مذهب حنبلی، یکی از ائمه چهار مذهب است. اصل او از مرو است و به سال 164ق در بغداد چشم به جهان گشود و به سال 241ق چشم از جهان فرو بست. وی از همان کودکی به علم و یادگیری دانش علاقه وافری داشت و مسافرتهای زیادی نیز به جهات مختلف برای اندوختن و آموزش علم نمود. کتابهایی چون التاریخ، الناسخ و المنسوخ و فضائل الصحابة از تألیفات اوست. اما شخصیت وی نیز از تحریفات پیروان متعصب یا دشمن وی مصون نمانده است. از جمله تحریفاتی که درباره وی وجود دارد این است که گفته شده: «احمدبن حنبل امام مسلمانان و سید مؤمنان است، به واسطه او حیات و مرگ داریم و به وسیله او محشور می گردیم.» احمدبن حنبل و اهل بیت(ع) احمدبن حنبل از همان ابتدای کار در زمان بنی عباس متهم به حمایت از علویها بود، به طوری که خانه او و برادرش همیشه در معرض بازرسی و جست وجو قرار می گرفت، زیرا وی شاگرد بسیاری از رجال شیعه مانند اسماعیل بن ابان ازدی بود. در زمان متوکل عباسی شیعیان وضع بسیار اسفبار و پرعذاب و شکنجه ای را تحمل می کردند. تاریخ در این عرصه درباره افکار حنبل نیز دچار تناقض شده است. از یک طرف متوکل، احمدبن حنبل را به دوستی و نزدیکی خود می خواند، او را تکریم و احترام می نماید و اموال و ثروت فراوان به او می بخشد و از طرف دیگری ما «احمد» را طرفدار اهل بیت(ع) و علویها می یابیم. در گفت وگویی از پسرش نقل شده که می گوید: از پدرم درباره خلفای پس از پیامبر(ص) پرسیدم. پس علی بن ابی طالب چگونه است؟ پاسخ گفت: پسرم، علی بن ابی طالب از اهل بیتی است که کسی با آنها قابل قیاس نیست. یا اینکه او درباره خلافت علی(ع) می گفت: خلافت زینت علی(ع) نیست، بلکه علی(ع) زینت خلافت است. جالب اینکه وی عقیده بر لعن یزید نیز داشت و می گفت: «چگونه کسی را که خداوند در سه آیه رعد، قتال و احزاب لعنت کرده، لعن ننمایم.» در کتاب مسند احمد نیز در فضایل اهل بیت(ع)، علی(ع) و آل ایشان روایتها و احادیثی را نقل می کند که نظیرش را هرگز در کتابهایی چون صحیح بخاری نمی یابیم؛ آن هم در دورانی که علویها و دوستداران و پیروان آنان در شدیدترین شرایط مورد آزار و اذیت حکومت بنی عباس بودند. گردآورنده:محمدحسین قاسمی شیری پی نوشت 1. البجنوردی، دائرة المعارف الاسلامیة الکبری، مرکز دائرة المعارف الکبری، ط الاولی، ج4؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج5؛ الکنی و الالقاب، ج1، ص50. 2. احمد امین، ضحی الاسلام، دارالکتب العربی، بیروت، ط العاشرة، ص177؛ اسد حیدر، الامام الصادق والمذاهب الاربعة، دارالکتاب العربی، ط الثانیه، ج1، ص50. 3. اسد حیدر، الامام الصادق والمذاهب الاربعة، ج1، ص316؛ محمود ابورّیه، اضواء علی السنة المحمدیة، دارالکتاب الاسلامی، ص370